Bộ Tài chính đề xuất quy định bảo hiểm hưu trí bổ sung: Giải bài toán lương hưu thấp

Người cao tuổi lãnh lương hưu tại một điểm chi trả trực tiếp tại Hà Nội - Ảnh: DANH KHANG

Bộ Tài chính vừa có tờ trình Chính phủ về ban hành quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung. 

Lời giải bài toán tăng lương hưu

Theo dự thảo, người tham gia quỹ hưu trí là chủ sử dụng lao động và người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và tự nguyện tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung. 

Bảo hiểm hưu trí bổ sung giúp người lao động và doanh nghiệp có thêm lựa chọn đóng góp, để có mức hưởng lương hưu cao hơn. 

Cán bộ bảo hiểm xã hội tư vấn quyền lợi về lương hưu, thẻ bảo hiểm y tế miễn phí cho người tham gia - Ảnh: HÀ QUÂN

Đây là niềm vui với nhiều bạn đọc, đặc biệt là người nghỉ hưu. 

Đơn cử, bạn đọc Trần Kim Bình tâm sự đến tuổi về hưu năm 2017, hiện hơn 70 tuổi nhưng lương hưu chỉ hơn 2 triệu đồng/tháng, cuộc sống khó khăn. 

Còn ông Lê Văn Tường (72 tuổi, trú Bắc Ninh) cho biết về hưu năm 2014, sau 20 năm đóng bảo hiểm xã hội, ông chỉ nhận về lương hưu khoảng 4 triệu đồng/tháng - số tiền chỉ đủ ăn uống, trả tiền điện nước, hầu như không có tích lũy khi ốm đau.

Quay lại về quyền lợi, cơ quan soạn thảo đề xuất người lao động được quỹ hưu trí bổ sung chi trả mức tối thiểu khi đến tuổi nghỉ hưu thông qua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, hình thức trả tiền định kỳ. Mức phí tối thiểu 5% số tiền đóng góp vào quỹ hưu trí.

Theo đó, một phần tiền đóng vào quỹ hưu trí của người tham gia sẽ dùng để mua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và trả tiền định kỳ do doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ cung cấp.

Số tiền chi trả bảo hiểm hưu trí bổ sung dựa trên số dư tài khoản hưu trí cá nhân tại thời điểm chi trả. Nhà nước không đảm bảo về số tiền chi trả bảo hiểm hưu trí bổ sung. Mức đóng do người tham gia tự nguyện thỏa thuận trước khi ký hợp đồng tham gia quỹ.

Dự thảo cũng bổ sung trường hợp nhận chi trả trước tuổi nghỉ hưu do yếu tố khách quan, bất khả kháng, tương tự người được rút bảo hiểm xã hội một lần theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024.

Quỹ hưu trí được đề xuất thu phí chi trả đột xuất, tối đa bằng 5% giá trị nhận chi trả, qua đó tăng giá trị tài sản của quỹ.

Cơ chế đầu tư quỹ hưu trí

Theo cơ quan soạn thảo, hiện có nhiều quy định về hạn mức đầu tư như tỉ trọng giá trị đầu tư trái phiếu Chính phủ tối thiểu 50% tổng tài sản quỹ hưu trí hay quỹ hưu trí không đầu tư quá 20% tổng tài sản quỹ vào chứng chỉ của một quỹ đầu tư chứng khoán. 

Song, một số quỹ nhỏ, mới thành lập, chưa thể đầu tư trái phiếu Chính phủ hoặc lãi suất trái phiếu Chính phủ thấp nên việc đầu tư ít nhất 50% khiến tỉ lệ sinh lời chưa cao. 

Do vậy, dự thảo đề xuất giảm yêu cầu về tỉ trọng tối thiểu vào trái phiếu Chính phủ, cho phép đầu tư vào chứng khoán niêm yết…

Để quản lý rủi ro, dự thảo có quy định mức đầu tối đa vào chứng khoán niêm yết (cổ phiếu, trái phiếu) và chứng chỉ quỹ (tương tự quỹ mở) hoặc có hạn mức đầu tư chứng khoán của một tổ chức phát hành.

Các trường hợp bị thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh gồm: bị giải thể, phá sản, bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hay giấy phép hoạt động trong lĩnh vực bảo hiểm hoặc quản lý quỹ đầu tư chứng khoán…

Theo tờ trình, hết năm 2024, tổng giá trị đầu tư của hệ thống quỹ hưu trí là gần 1.550 tỉ đồng, tăng gần 69% so với cuối năm 2023. Trong đó, hơn 50% là trái phiếu Chính phủ.

Toàn hệ thống có khoảng 24.400 người tham gia. Riêng năm 2024, tổng số đóng góp vào các quỹ hưu trí hơn 550 tỉ đồng, tổng số chi trả khoảng 33 tỉ đồng.

Cơ quan tài chính đánh giá thị trường tài chính nói chung và thị trường vốn (chứng khoán, trái phiếu) nói riêng có nhiều diễn biến tích cực. Hoạt động của hệ thống quỹ hưu trí tại một số khu vực trên thế giới đã vượt qua giai đoạn khó khăn và hoạt động ổn định.