Đất và người Xứ Nghệ

Độc đáo nghi lễ “Kí chốm phả hóng” của đồng bào Thái Nghệ An

15:15, 25/03/2024
Theo lịch cổ của đồng bào dân tộc Thái, người ta tính năm mới kể từ khi có tiếng sấm diễn ra sau Tết Nguyên đán (từ tháng 1 đến tháng 3 Âm lịch). Trong những ngày này, bà con dân bản đổ về nhà thầy mo để tổ chức lễ “Kí chốm phả hóng” (Lễ ăn mừng tiếng sấm) nhằm tạ ơn trời đất với hy vọng có được những “cơn mưa cho cây cối sum suê xanh mướt, lúa ngô tốt tươi, gia súc, gia cầm khỏe mạnh, không dịch bệnh, người người luôn hạnh phúc, no ấm”.

Nghi lễ truyền thống độc đáo

Đây là một tục lễ quan trọng của đồng bào dân tộc Thái miền Tây Bắc Nghệ An.

Khi có tiếng sấm đầu tiên trong năm rền vang, đầu tiên các ông bố, bà mẹ gọi báo cho con cái, anh em trong gia đình được biết. Sau đó, những người lớn tuổi đi khắp trong nhà mình, đi đến đâu chạm tay vào các đồ dùng, vật dụng với ý nghĩa “đánh thức” chúng dậy và báo cho chúng biết ông trời đã cho ngày đẹp của năm mới.

Tục rửa mặt bằng quả trứng cho mọi người trong gia đình.
Tục rửa mặt bằng quả trứng cho mọi người trong gia đình.

Cùng thời điểm này, các bà, các mẹ luộc trứng phát cho mỗi người trong gia đình một quả để rửa mặt, cầm quả trứng gà xoa đều mặt và đọc câu khấn bằng tiếng Thái có nội dung: Rửa mặt mùng tiếng sấm, mừng năm mới, cầu cho mặt mình được trắng trẻo như trứng gà bóc, được trơn tru như quả dưa, mạnh khỏe như voi, như ngựa trong rừng…”.

Việc dùng trứng để lau mặt mang ý nghĩa cầu cho khuôn mặt được trắng trẻo như trứng gà bóc, được trơn tru như quả dưa, mạnh khỏe như voi, như ngựa trong rừng...
Việc dùng trứng để lau mặt mang ý nghĩa cầu cho khuôn mặt được trắng trẻo như trứng gà bóc, được trơn tru như quả dưa, mạnh khỏe như voi, như ngựa trong rừng...

Xong việc rửa mặt, rửa trứng, trẻ nhỏ dùng ống nứa rỗng hai đầu để hút nước súc miệng với ý nghĩ, mong năm mới mọi việc sẽ thông suốt, trôi chảy, trẻ con thông minh nhanh trí. Sau việc hút nước, trứng gà được luộc chín và ai nấy đều ăn quả trứng phần mình.

Kết thúc nghi lễ này, người lớn và trẻ nhỏ ăn mặc tươm tất cùng đến nhà thầy Mo, không quên mang theo lễ vật khác tùy theo khả năng kinh tế của gia đình.

Và lễ hội đón tiếng sấm đầu năm chính thức bắt đầu ở nhà thầy mo của bản.

Nghi lễ mong nhiều điều tốt lành

Trong suốt thời gian diễn ra lễ “Kí chốm phả hỏng”, thầy mo sẽ tổ chức mâm cúng trời đất, vạn vật, cùng với tiếng cồng, tiếng chiêng không ngớt và uống rượu cần mừng năm mới.

Lễ hội đón tiếng sấm đầu năm chính thức bắt đầu ở nhà thầy mo của bản.
Lễ hội đón tiếng sấm đầu năm chính thức bắt đầu ở nhà thầy mo của bản.

Tại buổi lễ, thầy mo sẽ buộc chỉ cổ tay cho các con nuôi đễ chúc năm mới luôn mạnh khỏe, hạnh phúc.

Người dân uống rượu cần mừng năm mới theo tập tục của địa phương.
Người dân uống rượu cần mừng năm mới theo tập tục của địa phương.

Không chỉ mang ý nghĩa tốt đẹp, lễ hội đón sấm đầu năm còn là dịp tập hợp, động viên mọi người đoàn kết, chăm chỉ siêng năng, cùng nhau tạo dựng nếp sống khỏe, cố kết cộng đồng cùng phát triển tạo dựng một xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.

Bé Vinh

Sự kiện liên quan

Xem thêm sự kiện