Việt Nam - Điểm đến chiến lược về đầu tư công nghệ thế hệ mới

Về tình hình thu hút đầu tư vào hoạt động ĐMST, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC - Bộ Tài chính) cho hay, năm 2024, dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực ĐMST đạt 2,3 tỷ USD, với 141 thương vụ. Trong đó, số thương vụ đầu tư từ 100 - 300 triệu USD tăng gấp 2,7 lần; số thương vụ đầu tư dưới 500.000 USD tăng 73% so với năm trước; giá trị các thương vụ mua lại các công ty hoạt động trong lĩnh vực ĐMST đạt khoảng 1,7 tỷ USD. Việt Nam nổi lên là “điểm nóng” về đầu tư công nghệ thế hệ mới trong năm 2024 khi đầu tư vào startup lĩnh vực AI tăng gấp 8 lần năm 2023 (từ 10 triệu USD lên 80 triệu USD); Agritech tăng gấp 9 lần do nhu cầu về an ninh lương thực và chuỗi cung ứng số…

Ngoài tự động hóa, AI đang nhanh chóng mở rộng sang các lĩnh vực như tài chính, y tế và thương mại điện tử, thúc đẩy quá trình ra quyết định thông minh hơn và tăng hiệu quả vận hành.  

Việt Nam là một trong những địa điểm thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư quốc tế trong lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao.

Theo các chuyên gia, lĩnh vực AI đang dẫn dắt những thay đổi đột phá trên thế giới và theo đó, nhiều tập đoàn như Microsoft, Google, Qualcomm, Meta tăng cường hợp tác nghiên cứu, ứng dụng AI tại Việt Nam. Các tập đoàn trong nước như Viettel, VinGroup, FPT, CMC... cũng chủ động, tích cực triển khai đồng bộ các dự án, hoạt động nghiên cứu, phát triển về AI. Phát triển hệ sinh thái ĐMST và khởi nghiệp, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam cũng liên tục tăng hạng và hiện Việt Nam đang đứng thứ 44/133 quốc gia, vùng lãnh thổ trở thành địa điểm lý tưởng cho nhiều sự kiện quốc tế quan trọng về ĐMST, khởi nghiệp.

Trao đổi với PV, ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó giám đốc NIC cho biết, các công ty của Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Hồng Kông (Trung Quốc)… tăng cường hợp tác chiến lược với các startup của Việt Nam nhằm tìm kiếm cơ hội hợp tác thúc đẩy ĐMST, nâng cao sức cạnh tranh. Năm 2024, Việt Nam đứng thứ hạng 56 và tăng thêm 2 hạng so với năm 2023 trong Bảng xếp hạng chỉ số hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu của Startup Blink. TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh lọt vào top 200, TP Đà Nẵng lọt top 1.000 thành phố khởi nghiệp toàn cầu. Năm 2023, Việt Nam đã thu hút trên 500 triệu USD thương vụ về vốn đầu tư mạo hiểm cho khởi nghiệp sáng tạo, mà một trong những chính sách quan trọng nhất của câu chuyện phát triển start up là giải quyết vốn đầu tư mạo hiểm.

“Với khởi nghiệp sáng tạo, thực ra vốn thương mại không phải chủ yếu. Rất nhiều quỹ đầu tư lớn hàng tỷ USD sẵn sàng tham gia với điều kiện ban đầu chúng ta phải ươm tạo, có vốn mồi cho start up”, ông Thịnh khẳng định.

Về phát triển ngành bán dẫn, Phó Giám đốc NIC Đỗ Tiến Thịnh khẳng định ngành bán dẫn là chìa khóa để Việt Nam làm chủ công nghệ, nâng tầm kinh tế và an ninh quốc gia trong tương lai gần. Để nắm bắt cơ hội lịch sử này, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược phát triển ngành bán dẫn mang bản sắc riêng, từ đào tạo nhân lực đến kết nối quốc tế.

Thời gian qua, Việt Nam liên tục được Hoa Kỳ xác định là quốc gia có tiềm năng tham gia sâu vào chuỗi giá trị sản xuất chip toàn cầu... Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, Việt Nam cần xây dựng hướng đi riêng thay vì chỉ là trung tâm lắp ráp gia công.

Theo ông Thịnh, điều đó đòi hỏi từ chính sách nhà nước đến chiến lược đào tạo và phát triển nhân lực cần có sự đầu tư bài bản, đồng bộ và dài hạn. Đồng thời, Việt Nam cần xây dựng một hệ sinh thái bán dẫn bài bản, gồm các trường đại học kỹ thuật, các trung tâm nghiên cứu – phát triển (R&D), vườn ươm khởi nghiệp công nghệ và doanh nghiệp sản xuất. Hệ sinh thái này cần được nhà nước hỗ trợ thông qua chính sách ưu đãi, hạ tầng kỹ thuật và môi trường đầu tư thông thoáng. 

Bà Lê Hoàng Uyên Vy, Chủ tịch VPCA, Giám đốc quỹ Do Ventures cho biết, việc hợp tác với các hiệp hội đầu tư mạo hiểm trong khu vực sẽ mở cánh cửa mới cho startup Việt Nam; đồng thời, thu hút nguồn vốn tư nhân châu Á vào lĩnh vực ĐMST trong nước. Báo cáo ĐMST và đầu tư vốn tư nhân Việt Nam 2025 công bố mới đây cho thấy, Việt Nam không chỉ đón nhận vốn đầu tư mà còn sẵn sàng dẫn dắt hoạt động đầu tư ĐMST của khu vực. Mức độ sôi động của các thương vụ, được hỗ trợ bởi các yếu tố nền tảng vững chắc, cho thấy niềm tin của nhà đầu tư vẫn được duy trì trong bối cảnh dòng vốn đầu tư mạo hiểm và vốn cổ phần tư nhân toàn cầu suy yếu.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng cho rằng, ĐMST không chỉ là động lực tăng trưởng mà còn là “chìa khóa” để mỗi quốc gia khẳng định vị thế trong nền kinh tế toàn cầu. Theo đó, thế giới đang chứng kiến làn sóng đầu tư lớn chưa từng có vào lĩnh vực công nghệ cao và ĐMST, trong đó AI trở thành tâm điểm hấp dẫn các nhà đầu tư toàn cầu. Bên cạnh đó là xu hướng phát triển xanh, phát triển bền vững, xu hướng về ĐSMT trong lĩnh vực tài chính… đang định hình lại hệ sinh thái tài chính toàn cầu, mở ra cơ hội tiếp cận vốn và dịch vụ tài chính cho hàng triệu người dân và doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng cho rằng, cần nhìn nhận lại vai trò của các quỹ ĐMST và nguồn vốn tư nhân trong việc thúc đẩy hệ sinh thái ĐMST. Những quỹ này không chỉ cung cấp nguồn vốn mồi quan trọng cho các dự án công nghệ cao mà còn đóng vai trò “kích hoạt” sự tham gia của khu vực tư nhân, góp phần làm gia tăng mạnh mẽ quy mô và hiệu quả đầu tư…

“Chính phủ cam kết luôn sẵn sàng hành động, đồng hành và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tất cả các bên tham gia thúc đẩy ĐMST”, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh và kêu gọi các quỹ đầu tư, tổ chức tài chính và các tập đoàn hàng đầu thế giới nhanh chóng đưa ra quyết định đầu tư, rót vốn vào Việt Nam trong lĩnh vực này càng nhanh càng tốt, càng nhiều càng tốt để biến tiềm năng, cơ hội thành những giá trị to lớn.